Team Sky ligt weer eens onder een vergrootglas. Voor de zoveelste keer zorgen dingen die zich voordoen bij de Britse wielerploeg voor gefronste wenkbrauwen. Dit keer zijn het geen duistere ketonendrankjes of zogenaamd extreem hoge wattages en VO2-maxen van Chris Froome. Nee, nu zijn het drie attesten van Sir Bradley Wiggins die ervoor zorgen dat de wielerwereld weer op zijn achterste poten staat.
Wat is er aan de hand? Een paar weken geleden zette hackerscollectief Fancy Bears een boel medische gegevens op internet. Afkomstig uit de database van wereldantidopingautoriteit WADA. Te zien was wanneer welke sporter toestemming had gekregen om een verboden middel toch te gebruiken. Een zogenaamd medisch attest. Al gauw waren alle pijlen gericht op Sir Bradley Wiggins.
Uit de database van het WADA blijkt dat Wiggins drie keer toestemming heeft gekregen voor het gebruik van 40 mg triamcinolone, een middel dat via een naald werd ingebracht. Wiggins kreeg het middel, dat helpt tegen astma en voorkomt dat je last krijgt van pollen etc, alleen in zijn tijd als renner bij Sky. Ze werden toegediend vlak voor de start van de Tour de France (2011 en 2012) en de Giro d’Italia (2013). Let op, het betreft hier dus een middel dat eigenlijk niet is toegestaan, maar waarvoor Wiggins van de UCI toestemming kreeg.
Periode Garmin
We gaan het een beetje afpellen. Wiggins kreeg het middel dus alleen in zijn tijd als renner bij Sky. Niet in zijn jaartje bij Garmin, onder leiding van Jonathan – the clean team – Vaughters. Reed Wiggins toen niet hard een berg op? Jawel. In 2009 verbaasde hij vriend en vijand door vierde te worden in de Tour. Achter Alberto Contador, Andy Schleck en ene Lance Armstrong. Wielercommentatoren repten keer op keer over “die baanwielrenner die hier bergop gewoon met de besten mee kan”. Het was een jaar na zijn dubbele gouden succes op de olympische wielerbaan van Peking.
We blijven bij Garmin. Vorige week zette oud-Garmin-arts Prentice Steffen veel vraagtekens bij het gebruik van de corticosteroïde door Wiggins. Tegen BBC Newsnight zei Steffen dat de UCI nooit en te nimmer toestemming had mogen geven voor het gebruik van triamcinolone: “Je denkt al snel: het is wel heel toevallig dat hij zo’n grote dosis nodig heeft, vlak voor de belangrijkste koers van het seizoen.”
Daar heeft Steffen inderdaad een punt. De injecties werden immers ongeveer tien dagen voor de koers gegeven. Zelf zegt Wiggins in The Andrew Marr Show over het gebruik van het middel dat hij in de maanden mei, juni, juli altijd erg veel last heeft van astma en het daarom nodig had. Waarom hij het voor 2011 en na 2013 nooit meer heeft gebruikt vraagt Marr niet. Marr refereert ook niet aan de uitspraken van Garmin-arts Steffen, omdat het interview ten tijde van die quotes dan al opgenomen is. Marr vraagt ook niet waarom Wiggins het middel niet nodig had vlak voor zijn deelnames (en zeges) in de Dauphine van 2011 en 2012, een zware voorbereidingskoers in juni.
Mag je dat Marr kwalijk nemen? Een beetje. Marr is een journalist die vaker de Camerons, Johnsons en Corbyns van deze wereld voor zijn microfoon heeft dan sporters. Handig dus van Team Sky om bij deze man je verhaal te doen. Een gerenommeerd journalist, maar niet wetend van de hoed en rand. Je zou het kunnen vergelijk met Lance Armstrong die, bijvoorbeeld, bij Oprah zijn dopinggebruik gaat bekennen.
Wie keurde die attesten goed? Dat was de UCI. Alle drie de attesten werden ondertekend door UCI-dokter Mario Zorzoli. Hij werd beschuldigd door Michael Rasmussen van onder een hoedje spelen met onder andere Rabo-arts Geert Leinders, maar werd door het CIRC-rapport vrijgepleit van gekkedingendoen. Hij verliet daarna via de voordeur de UCI. Cookson meldde “dat Zorzoli toe was aan een nieuwe uitdaging”. Weet u ongeveer hoe de vork in de steel zat.
Echt handig zijn ze bij Sky ook niet als ze zelf gaan uitleggen hoe een attest wordt aangevraagd. Brailsford zegt eergisteren dat dat via het Britse antidopingbureau gaat, maar op de site van de UCI staat dat wielrenners dat rechtstreeks via ADAMS (het door Fancy Bears gehackte systeem) moeten indienen. Wiggins zelf zegt in het interview met Andrew Marr dat drie onafhankelijke artsen oordelen of een attest wordt verstrekt of niet. Dat is tegenwoordig inderdaad het geval, of dat in de tijd van Zorzoli ook zo ging, valt niet te controleren. Oh trouwens, sinds de oprichting van Sky in 2010 kreeg de ploeg 13 attesten. Op een totaal van 267.
‘Zaakje stinkt’
Als donderslag bij heldere hemel was daar de kritiek van Tom Dumoulin. Hij is een van de weinige renners, zo niet de enige, die zich uit over deze zaak. “Het is erg raar dat Wiggins telkens in dezelfde periode die medicatie nam. En inspuiten? Dan heb je dus heel erge astma, zoiets doen ze bij normale astmapatiënten al niet. Blijkbaar werkte die spuit van Wiggins ook nog eens wekenlang. Dan moet je wat mij betreft weken uit competitie. Dat zaakje stinkt.”
Enkele dagen na Dumoulin mengt ook Chris Froome zich in het debat. Hij geeft toe dat het attestensysteem gevoelig is voor misbruik (pardon?) en vindt dat WADA en de UCI hier snel wat aan moeten doen. Maar daarnaast neemt hij het indirect voor zijn ex-ploeggenoot op en zegt dat er ook genoeg renners zijn die alleen fair play voor ogen hebben. Tot er strengere regels zijn, moeten renners meer verantwoordelijkheid nemen, vindt Froome.
To naald or not to naald
Dan het naaldverhaal. In zijn officiële biografie heeft Wiggins geschreven dat hij zich nooit met een naald heeft laten injecteren:
“I’ve never had an injection, apart from I’ve had my vaccinations, and on occasion I’ve been put on a drip, when I’ve come down with diarrhoea or something or have been severely dehydrated.”
Met de kennis van nu klopt dat dus niet. Wiggins vertelde aan Marr dat dat komt omdat de schrijver – hij schuift de schuld dus een beetje af – het woord naald als een soort synoniem van doping heeft gebruikt. Een beetje flauw van Wiggins. Marr vraagt vervolgens (weer) niet door. Want als Wiggins wel rept over onschuldige vaccinaties en infusen, waarom dan niet over zijn drievoudige (op papier legale) attest-injecties?
Als laatste nog even aandacht voor de woorden van Jeroen Swart. Een onafhankelijk arts die Froome van top tot teen heeft onderzocht om diens geloofwaardigheid te bevestigen/vergroten. Hij is vrijwel direct na de onthulling van Fancy Bears dodelijk over de gang van zaken bij Sky:
Het nieuws lijkt met de onthulling van Fancy Bears en de reacties van alle betrokken nu een beetje opgedroogd. Iedereen heeft zijn zegje gedaan. Op papier heeft Wiggins niks fout gedaan, hij zal zeker niet worden geschorst. Maar zijn imposante carrière heeft hiermee wel een deuk opgelopen. Daarnaast blijft Sky op dit gebied een schimmige wielerploeg. Ze houden alle kaarten angstvallig tegen de borst, ook al heeft Brailsford toegezegd alle attesten vanaf nu openbaar te maken. In hoeverre valt die belofte te controleren?
Goede van dit alles is dat deze discussie in de wielrennerij wordt gevoerd. En de wielersport weer als eerste in de spiegel kijkt. Dan lijkt het misschien (weer) alsof de problemen in de wielrennerij groot zijn, maar schijn bedriegt. Wielrennerij geeft aan verder te willen. Dat is wel iets wat zeker te prijzen valt. Andere sporten doen weer waar ze goed in zijn: struisvogelen.
Maar The Sky, die blijft the limit.